وجود یا عدم وجود "حافظ"...مساله این است!*

همیشه با خوندن شعرهای حافظ، یا شنیدن شون از زبان یک حافظ خوان با سواد و مسلط، چیزی ته مغزم می گفت: " این آدم کی بوده دیگه! عجب موجود خاص و متفاوتی می تونسته باشه. عجب ذهنی داشته. اونم تو اون روزگاری که ملت کشاورز یا چوپون بودن و با غروب آفتاب گوسفنداشون رو تو طویله پارک می کردن و نیم ساعت بعدش چند تا پادشاه رو هم خواب دیده بودن. در همون مختصات جغرافیای که تعصب و مذهب و خرافات بیداد می کرده چطور کسی بوده که اینقدر نغز و بی نظیر تولید ادب می کرده اونم در قالبِ شعرهایی این چنین سخت و پیچیده ولی در عین حال خوش آهنگ و دل نشین. مهم نیست از چه قشر و سواد و خانواده ای  باشی چون حافظ در حد درک و فهم ت برات حرف داره. حالا برای یکی میشه در حد فال حافظ، برای اون یکی میشه می و ساقی و ساغر و عیش و مستی ِ دمادم، برای یکی  دیگه هم  کتاب مقدسی که سرشاره از حکمت و معرفت  عارفانه.

آره می دونم که بقیۀ شاعرا هم  کم و بیش در همون حوالی زمانی و مکانی ظهور و افول کردن، یه تعدادی هم موندگار شدن اما هممون می دونیم که حافظ یه چیزه دیگه ست شاید به همین دلیله که کسی با مثلا بوستان سعدی فالِ حال و آیندۀ زندگیش رو نمی گیره یا کسی نمیگه حضرت(!) فردوسی، بعید هم بدونم سر هفت سین، کسی دیوان شمس بذاره، اما دیوان حضرت حافظ چیز دیگریست.  انگار خالق ش عصارۀ تمام عیارو بی عیب و نقص فرهنگ و عرفان و ادبِ آدمیان رو به تنهایی به وجود آورده ودر لفافۀ گرانبها و زربافتی به اسم شعر وغزل به مردمان همۀ نسل های اون آب و خاک هدیه داده.

مدتها پیش مقاله ای خوندم که باید اعتراف کنم برام تلنگر تکان دهنده ای بود. خیلی وقت طول کشید تا هضمش کنم، نمی گم کاملا قبولش دارم اما حداقلش این بود که به شک افتادم در مورد یکی از پایه ای ترین مفاهیمی که به کودکی و باورها و فرهنگم وصلۀ  جدا نا شدنی خورده بود. همین یه جمله از اون مقاله کافی بود که به خودم بلرزم تا بقیه ش رو بخونم:

شبي در جمعي ازحافظ ‌پژوهان، يكي از جمع سر برآورد و گفت: "اصلاً حافظي وجود نداشته‌است". حيرت بود و خاموشي...

خودش یا شاید هم یکی از مجموعۀ خالقان این کتاب و این شهرت میگه:

وجود ما معمايي است حافظ

كه تحقيقش فسون است و فسانه

*این پست از درخت ابدی، انگیزه ای شد برای طرح این موضوع!